اعوجاج های جوشی چیست؟ اعوجاج در جوشکاری به تغییرات ظاهری و تاب برداشتن قطعات در اثر فرکانس حرارت و سیگنال فرآیند جوشکاری اشاره دارد. این مشکل یکی از معایب رایج در جوشکاری است که باعث اختلاف در ابعاد نهایی قطعات می‌شود.
خوشبختانه، روش‌های متعددی برای مدیریت و پیشگیری از اعوجاج وجود دارد که در ادامه مسیر آموزش جوش لوله گاز به بررسی آنها می‌پردازیم. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در این زمینه هستید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
اعوجاج های جوشی چیست؟| یا پیچیدگی در جوشکاری چیست؟
در فرآیند جوشکاری، امکان دارد مشکلاتی مانند تاب برداشتن قطعات یا اسکلت فلزی یا ستون در سازه‌های فلزی رخ دهد که به این پدیده، اعوجاج یا پیچیدگی می‌گویند. این مشکل به عنوان یکی از عیوب رایج در جوشکاری شناخته می‌شود. در حین جوشکاری، تغییرات دمایی سریع سیم فلز یا فلز پایه، موجب تاب برداشتن قطعات می‌شود.
اعوجاج می‌تواند باعث ناهماهنگی در ابعاد نهایی جوش شود. اعوجاج عملیات جوشکاری را با مشکل مواجه می‌کند. این پدیده به تجربه اپراتور وابسته نیست و حتی جوشکاران حرفه‌ای نیز احتمال دارد با آن روبرو شوند. در واقع، پیچیدگی قطعات در جوشکاری یکی از رایج‌ترین اتفاقات است.
اعوجاج در جوشکاری امری غیرعادی نیست، این امر امکان دارد برای هر اپراتوری رخ دهد. در ادامه، به بررسی چگونگی وقوع این پدیده و روش‌های جلوگیری از آن و تنش پسماند خواهیم پرداخت.
مطالعه بیشتر: آموزش جوشکاری لوله گاز به صورت گردان چگونه است؟
دویدگی ورق چیست؟
دویدگی ورق در جوشکاری به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن ورق‌های فلزی پس از جوشکاری دچار تغییر شکل و انحراف می‌شوند. این مشکل معمولاً به دلیل عدم یکنواختی در توزیع حرارت در طول فرآیند جوشکاری ایجاد می‌شود. به عبارتی، گرما به طور نامتوازن به نقاط مختلف ورق منتقل می‌شود که باعث انبساط و انقباض نابرابر و در نتیجه، تغییر شکل ورق می‌شود.
این مشکل می‌تواند به چندین عامل بستگی داشته باشد:
- نوع و ضخامت ورق: ورق‌های نازک‌تر بیشتر در معرض دویدگی هستند.
- تنظیمات نامناسب دستگاه جوشکاری: تنظیمات دما، سرعت و فشار باید به دقت انتخاب شوند.
- تکنیک‌های جوشکاری: روش‌های نادرست جوشکاری می‌تواند به این مشکل دامن بزند.
انواع پخ در جوشکاری
در جوشکاری، انواع مختلفی از پخ‌ها استفاده می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی دارند. به عنوان مثال:
۱. پخ‌های V شکل: این پخ‌ها با ایجاد یک شکاف به شکل V بین دو لبه، اتصالات محکمی را فراهم می‌کنند. اما برای پر کردن شکاف نیازمند مقدار بیشتری از مواد هستند.
۲. پخ‌های J شکل: این نوع پخ با ایجاد شکافی به شکل J در لبه لوله، اتصالات یکنواخت‌تری را فراهم می‌کنند. از این پخ‌ها برای کاهش مصرف مواد و افزایش سرعت در انجام جوشکاری استفاده می‌شود.
۳. پخ‌های دیگر: علاوه بر این دو نوع، پخ‌های دیگری مانند پخ‌های U شکل و پخ‌های دستی نیز وجود دارند که بسته به نیاز و شرایط کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده از پخ‌های مناسب و منطبق با نیازهای کاربردی، به بهبود کیفیت و کارایی جوشکاری کمک می‌کند.
Plug weld چیست؟
پخ زنی یا Plug Weld، روشی در جوشکاری است که دو قطعه فلزی را اتصال می‌دهد. یک پخ به صورت نقطه‌ای بین دو لایه فلزی وارد می‌شود، معمولاً در اتصالات برگ‌به‌برگ. این روش برای صنایع مختلف از جمله خودروسازی و ساختمانی مفید است.
روش‌های پیشگیری از دویدگی ورق
برای جلوگیری از دویدگی ورق، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- استفاده از جیگ و فیکسچر: این ابزارها می‌توانند ورق را در جای خود محکم نگه دارند و از تغییر شکل آن جلوگیری کنند.
- پیش‌گرمایش ورق: با پیش‌گرمایش، تغییرات دمایی شدید کاهش می‌یابد.
- استفاده از روش‌های جوشکاری مناسب: انتخاب روش‌های مناسب جوشکاری می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش دویدگی داشته باشد.
- کنترل حرارت: استفاده از دستگاه‌های کنترل حرارت برای یکنواخت کردن توزیع دما.
نحوه ایجاد اعوجاج در زمان جوشکاری
در زمان جوشکاری، ایجاد تغییرات دمایی می‌تواند به اعوجاج یا پیچیدگی قطعات منجر شود. اما تنها تغییرات دما عامل این مشکل نیست؛ عوامل متعددی می‌توانند در تاب برداشتن قطعات نقش داشته باشند.
به طور ساده، حرارت تولید شده در حین جوشکاری می‌تواند باعث کاهش استحکام و افزایش دمای سطح جوش شود. این تغییرات دمایی منجر به انبساط حرارتی و افزایش حرارت ویژه می‌شوند که در نهایت، اعوجاج را به وجود می‌آورند.
استفاده از دستگاه‌های مناسب جوشکاری می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش این مشکلات داشته باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دستگاه‌های مناسب و دریافت راهنمایی‌های لازم، طی آموزش مسیر جوشکاری لوله گاز، مجموعه آموزشی تاسیسات توان کمک بگیرید.
چرا اعوجاج و پیچیدگی در جوشکاری بسیار شایع است؟
اعوجاج و پیچیدگی در جوشکاری به دلیل تغییرات حرارتی و انقباضات درونی فلزات رخ می‌دهد. هنگام جوشکاری، انبساط و انقباض نابرابر فلز پایه یا جوش باعث تاب برداشتن، خمش یا اعوجاج قطعه می‌شود.
این مشکل در تمامی فلزات نیازمند دقت و روش‌های مناسب مدیریت است. برای کاهش این مشکلات، اپراتورها باید دقت خود را در کنترل اتصالات و استفاده از تکنیک‌های صحیح جوشکاری افزایش دهند.
چه عواملی در ایجاد اعوجاج یا پیچیدگی در جوشکاری تاثیر زیادی دارد؟
اعوجاج و پیچیدگی در جوشکاری ناشی از تغییرات حرارتی و عوامل مختلفی است که به آنها اشاره می‌کنیم:
- شاخص‌های جوشکاری
– ولتاژ و آمپر: تنظیم نادرست این پارامترها می‌تواند باعث اعوجاج شود.
– Heat Input: نحوه حرکت دادن نازل نیز تاثیر زیادی دارد. همه پارامترها باید بر اساس اصول جوشکاری تنظیم شوند تا از اعوجاج جلوگیری شود.
- شناخت فلز پایه
– ضریب انتقال حرارت و انبساط حرارتی: این خصوصیات فلز پایه نقش مهمی در اعوجاج دارند. برای مثال، آلومینیوم به دلیل ضریب انبساط حرارتی بالاتر نسبت به فولاد، بیشتر مستعد اعوجاج است.
- فرم و ظاهر پخ
– پخ‌زدن صحیح: انجام نادرست پخ‌زنی می‌تواند اعوجاج ایجاد کند. برای کاهش اعوجاج، از روش پخش شدن دو طرفه استفاده کنید که در آن حرارت به طور یکنواخت از دو طرف فلز توزیع می‌شود.
- اتصالات و نصب پیش از جوشکاری
– مونتاژ صحیح: مونتاژ نادرست قطعات می‌تواند باعث تاب برداشتن شود. اتصالات باید بر اساس اصول جوشکاری باشند و درجه آزادی قطعات نیز مورد توجه قرار گیرد.
به چند روش می توان اعوجاج در جوشکاری را پیش بینی کرد؟
در جوشکاری، عوامل مختلفی می‌توانند به ایجاد اعوجاج و پیچیدگی منجر شوند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
- تنظیمات جوشکاری: ولتاژ، آمپر، و Heat Input از جمله پارامترهایی هستند که تنظیمات نادرست آنها می‌تواند اعوجاج را ایجاد کند.
- شناخت فلز پایه: خصوصیات مانند ضریب انتقال حرارت و انبساط حرارتی می‌توانند به تغییرات در فرآیند جوشکاری و اعوجاج منجر شوند.
- شیوه‌ی پخ‌زنی: پخ‌زنی نادرست می‌تواند به اعوجاج و تغییر شکل قطعات منجر شود.
- مونتاژ و اتصال قطعات: مونتاژ نادرست و عدم رعایت استانداردهای اتصال می‌تواند اعوجاج و پیچیدگی را افزایش دهد.
انواع اعوجاج در جوشکاری
- انقباض جوش: انقباض فلز جوش و انبساط فلز پایه باعث تاب برداشتن و تغییر ابعاد قطعات می‌شود.
- اعوجاج در طول صفحات: تغییرات طولی در صفحات می‌تواند به اعوجاج طولی و تغییر شکل سازه ها منجر شود.
- اعوجاج زاویه‌ای: در جوش‌های لب به لب، اعوجاج زاویه‌ای به واسطهٔ حرارت زیاد ممکن است ایجاد شود.
- پیچیدگی چرخشی: حرارت دست و سرعت اپراتور برای جوش زدن می‌تواند به پیچیدگی چرخشی منجر شود.
با شناخت این عوامل و روش‌های پیشگیری، می‌توان از ایجاد اعوجاج در جوشکاری جلوگیری کرد و کیفیت جوش را بهبود داد.
روش های پیشگیری و کنترل اعوجاج یا پیچیدگی در جوشکاری
اعوجاج و پیچیدگی در جوشکاری می‌توانند مشکلاتی جدی را ایجاد کنند. برای جلوگیری و کاهش این مشکلات، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. در زیر به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:
- ترتیب و توالی جوشکاری: با توجه به انبساط و انقباض فلزات، استفاده از جوشکاری چند پاسه به جای تک پاسه می‌تواند میزان حرارت وارد شده به فلز پایه را کاهش و اعوجاج را کنترل کند.
- استفاده از جیگ و فیکسچر: استفاده از این وسایل می‌تواند دقت و ثبات در جوشکاری را افزایش داده و از اعوجاج جلوگیری کند.
- طرح مناسب برای اتصالات جوشی: انتخاب یک طرح مناسب برای اتصالات جوشی می‌تواند باعث کاهش اعوجاج و پیچیدگی شود.
- پیش‌گرم و پس‌گرم: کنترل حرارت ورودی و خروجی به فلزات انبساط و انقباض را کنترل کرده و اعوجاج را کاهش داد.
- عملیات حرارتی و مکانیکی پس از جوش: انجام عملیات حرارتی و مکانیکی پس از جوشکاری می‌تواند تنش‌ها و اعوجاج‌های موجود را کاهش دهد.
- ۶. تکنیک‌های خاص: استفاده از تکنیک‌های خاصی مانند استفاده از خال‌جوش و تقسیم‌بندی سطح قطعات می‌تواند اعوجاج را کنترل کند.
استفاده از این روش‌ها به منظور کاهش اعوجاج و پیچیدگی در جوشکاری می‌تواند بهبود محسوسی در کیفیت جوش و اتصالات داشته باشد. هر روش باید با توجه به شرایط موجود و نیازهای خاص مورد بررسی و اجرا قرار گیرد.
طرح های جوشکاری
- جوشکاری با الکترود دستی روکش‌دار (SMAW): این روش با استفاده از الکترودی که پوششی از جنس روکش دارد، انجام می‌شود.
- جوشکاری با گاز محافظ و الکترود فلزی (MIG/MAG یا GMAW): در این روش، گازی برای محافظت از جوش در اثر اکسیداسیون استفاده می‌شود و الکترود فلزی به عنوان منبع جوشکاری عمل می‌کند.
- جوشکاری با گاز محافظ و الکترود تنگستنی (GTAW یا TIG): در این روش، گازی برای محافظت از جوش استفاده می‌شود و الکترود از تنگستن ساخته شده است.
- جوشکاری قوس پلاسما (PAW): این روش از قوسی بین الکترود و قطعه کاری استفاده می‌کند که به وسیله یک گاز پلاسما تولید شده توسط یک گاز جوشکاری تشکیل می‌شود.
- جوشکاری زیر پودری (SAW): در این روش، قوس بین الکترود و قطعه کاری تحت یک لایه پودر فلزی تشکیل می‌شود.
- جوشکاری توپودری (FCAW): این روش شبیه به جوشکاری MIG/MAG است، با این تفاوت که الکترود دارای پودر فلزی درون آن است.
- جوشکاری اتمی هیدروژن: این روش با استفاده از حرارت تولید شده توسط واکنش هسته‌ای اتم‌های هیدروژن، جوشکاری را انجام می‌دهد.
- جوشکاری قوسی کربنی (CAW): این روش از یک الکترود کربنی استفاده می‌کند که در اثر قوس جوشکاری، حرارت تولید می‌کند.
نتیجه گیری
از همراهی شما تا انتهای مقاله کمال تشکر را داریم. مجموعه آموزشی تاسیسات توان در این محتوای آموزشی اطلاعاتی درباره اعوجاج چیست یا پیچیدگی‌های جوشکاری چیست اطلاعاتی را در اختیار شما قرار داد.
در ادامه به بررسی اهمیت اعوجاج و انواع پخ زنی و روش‌های پیشگیری اعوجاج در جوشکاری و … پرداخته شد. در صورتی که علاقمند به شرکت در دوره‌های آموزشی جوشکاری لوله گاز به صورت حرفه ای هستید می توانید با مجموعه ما در تماس باشید.
شماره تماس مجموعه تاسیسات توان (بهترین آموزشگاه فنی در کرج) مندرج در صفحه است.